Khi bạn mới được chẩn đoán tiểu đường, bạn thường xuyên kiểm tra đường huyết để hiểu rõ cách thức ăn, hoạt động, căng thẳng và bệnh tật ảnh hưởng đến mức đường của mình. Đến bây giờ, bạn hầu như đã nắm bắt được — phần lớn là như vậy.
Nhưng rồi — bất ngờ! Có điều gì đó làm đường huyết của bạn tăng vọt. Bạn cố gắng đưa nó xuống bằng cách ăn ít lại, tập thể dục hoặc dùng insulin — và rồi nó lại tụt quá thấp! Đột nhiên, bạn như đang ở trên “tàu lượn siêu tốc” mà không ai bị tiểu đường muốn trải qua.
Kiến thức chính là sức mạnh. Hãy chú ý đến những yếu tố bất ngờ dưới đây có thể làm đường huyết của bạn tăng cao hơn mong đợi.
1. Cháy nắng
Cơ thể xem cháy nắng như một dạng căng thẳng thể chất, từ đó kích hoạt giải phóng các hormone căng thẳng như cortisol. Những hormone này có thể làm tăng đường huyết, ngay cả khi bạn không ăn nhiều hơn. Hãy bảo vệ bản thân bằng kem chống nắng và uống đủ nước khi ở ngoài trời.
2. Chất làm ngọt nhân tạo
Mặc dù hầu hết các chất làm ngọt nhân tạo như stevia, sucralose và aspartame không chứa carbohydrate, chúng vẫn có thể kích thích tiết insulin hoặc ảnh hưởng đến vi khuẩn đường ruột, dẫn đến tăng đường huyết ở một số người. Nếu bạn nhận thấy có mô hình tăng đường huyết sau khi dùng, hãy thử loại bỏ từng loại một để kiểm tra độ nhạy cảm của cơ thể.
3. Cà phê (ngay cả khi không đường)
Caffeine có thể làm tăng hormone cortisol và adrenaline, tạm thời khiến cơ thể kháng insulin hơn. Điều này không xảy ra với tất cả mọi người, nhưng một số người thấy đường huyết tăng sau khi uống cà phê, ngay cả khi uống cà phê đen.
4. Ngủ không đủ hoặc kém chất lượng
Thiếu ngủ làm tăng kháng insulin và tăng mức cortisol, dẫn đến đường huyết cao hơn vào ngày hôm sau. Ngay cả một đêm ngủ ngắn hoặc không yên cũng có thể gây thay đổi đáng kể, vì vậy hãy cố gắng ngủ đủ 7–9 giờ chất lượng mỗi đêm.
5. Bỏ bữa sáng
Bỏ bữa sáng có thể khiến gan sản xuất nhiều glucose hơn và gây tăng đường huyết lớn hơn sau bữa trưa và bữa tối. Ăn một bữa sáng giàu protein và chất xơ giúp ổn định đường huyết trong suốt cả ngày và cải thiện độ nhạy insulin.
6. Thời điểm trong ngày
Độ nhạy insulin thường cao nhất vào buổi sáng và giảm dần trong ngày. Điều này có nghĩa là cùng một bữa ăn có thể làm tăng đường huyết nhiều hơn vào buổi tối so với buổi sáng. Hãy điều chỉnh khẩu phần bữa tối hoặc chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp hơn vào bữa tối.
7. Hiện tượng buổi sáng (Dawn Phenomenon)
Vào sáng sớm, các hormone như cortisol, glucagon và hormone tăng trưởng tăng lên để giúp cơ thể tỉnh táo. Đây gọi là hiện tượng buổi sáng, và có thể gây tăng đường huyết tự nhiên — ngay cả khi bạn chưa ăn. Nếu các chỉ số đường huyết buổi sáng liên tục cao, hãy thảo luận với đội ngũ chăm sóc sức khỏe về việc điều chỉnh thói quen buổi tối hoặc thời gian dùng thuốc.
8. Mất nước
Khi cơ thể không được cung cấp đủ nước, đường (glucose) trong máu trở nên cô đặc hơn, dẫn đến chỉ số đường huyết cao hơn. Điều này có thể xảy ra ngay cả khi bạn không thay đổi chế độ ăn. Hãy cố gắng uống nước đều đặn, đặc biệt nếu bạn đã ra nhiều mồ hôi hoặc ở trong môi trường nóng.
9. Thuốc Xịt Mũi
Một số loại xịt mũi thông mũi bán không kê đơn chứa các hóa chất như phenylephrine hoặc pseudoephedrine, có thể làm tăng đường huyết bằng cách kích thích gan giải phóng glucose. Hãy chọn các sản phẩm an toàn cho người tiểu đường và luôn đọc kỹ nhãn mác!
10. Bệnh răng miệng hoặc nhiễm trùng
Các nhiễm trùng như bệnh nướu răng gây viêm mãn tính, có thể làm tăng kháng insulin và làm đường huyết cao hơn. Vệ sinh răng miệng tốt và kiểm tra nha khoa định kỳ là một phần quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong việc quản lý đường huyết.
Mẹo thêm
Hãy chú ý đến các yếu tố khác có thể làm đường huyết giảm. Ví dụ, nhiệt độ quá cao có thể làm giãn mạch máu, khiến insulin hấp thụ nhanh hơn và dẫn đến hạ đường huyết. Nếu bạn gặp một hoạt động, thực phẩm hoặc tình huống nào mới, hãy kiểm tra đường huyết trước và sau để xem cơ thể phản ứng thế nào.
Translated by: Bach Le