Bạn có từng để ý rằng nhiều người trong chúng ta chủ yếu chỉ kiểm tra đường huyết lúc đói buổi sáng và bỏ qua các thời điểm khác không? Đây là một thói quen phổ biến, đặc biệt ở những người không dùng insulin. Nhưng cần lưu ý: đường huyết của chúng ta dao động suốt cả ngày, lên xuống như những con sóng nhẹ. Bằng cách kiểm tra vào những thời điểm khác nhau, chúng ta có thể hiểu rõ hơn các xu hướng đường huyết và đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
Hãy cùng tôi khám phá các thời điểm phổ biến trong ngày để kiểm tra đường huyết, mục tiêu, ý nghĩa của các chỉ số này, và cách cải thiện.
1. Đường huyết lúc đói
Khoảng mục tiêu: 80–130 mg/dL
Ý nghĩa: Nếu chỉ số của bạn thường xuyên nằm ngoài khoảng này, điều đó cho thấy bạn có thể cần điều chỉnh chế độ ăn và/hoặc thói quen tập luyện. Có thể bạn cần xem lại bữa tối và thói quen ăn vặt ban đêm, tăng cường vận động, cải thiện chất lượng giấc ngủ, hoặc bạn đang gặp vấn đề về hốc môn (hormone) như hiện tượng bình minh (Dawn Phenomenon) hoặc hiệu ứng Somogyi, cả hai đều có thể làm đường huyết lúc đói tăng cao.
Cách cải thiện:
- Theo nguyên tắc MyPlate: Tránh ăn nhiều vào đêm muộn, nhưng cũng đừng bỏ bữa tối. Ăn quá no có thể khiến đường huyết tăng vọt, đặc biệt nếu cơ thể bị đề kháng insulin.
- Tập thể dục 150 phút/tuần, kèm 2–3 buổi tập sức mạnh. Khi vận động, cơ bắp cần nhiều glucose hơn để tạo năng lượng. Điều này giúp cơ thể nhạy cảm hơn với insulin, từ đó đưa glucose từ máu vào tế bào hiệu quả hơn và hạ đường huyết.
- Tránh ngủ trưa dài nếu bạn nghĩ rằng nó ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
- Thực hành các kỹ thuật thư giãn trong ngày và trước khi ngủ.
- Theo dõi đường huyết tại nhà và trao đổi kết quả với bác sĩ trong các buổi khám. Bác sĩ có thể điều chỉnh thuốc dựa trên kết quả và lối sống của bạn.
2. Đường huyết trước bữa ăn
Khoảng mục tiêu: 80–130 mg/dL
Ý nghĩa: Bạn có vừa ăn gì đó và chưa qua 1–2 giờ không? Hệ tiêu hóa của bạn có thể vẫn đang hoạt động để hạ đường huyết trong máu. Nhưng nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn cần điều chỉnh lựa chọn thực phẩm hoặc khẩu phần ăn. Hãy chú ý đặc biệt đến các bữa ăn nhẹ hoặc bữa chính mà bạn vừa ăn. Nếu chỉ số đường huyết trước bữa ăn liên tục cao ở hơn 2 bữa, điều này có thể cho thấy đường huyết của bạn đang ở mức cao thường xuyên. Đường huyết trước bữa ăn cao là dấu hiệu cho thấy bạn có thể cần thay đổi lối sống và/hoặc điều chỉnh thuốc.
Cách cải thiện:
- Tương tự như khi cải thiện đường huyết lúc đói: tập trung ăn uống lành mạnh, duy trì vận động, và theo dõi đường huyết thường xuyên.
3. Đường huyết sau bữa ăn
Khoảng mục tiêu: < 180 mg/dL (2 giờ sau miếng ăn đầu tiên)
Ý nghĩa: Nếu chỉ số của bạn thường xuyên tăng vượt ngưỡng này, hãy cân nhắc điều chỉnh thành phần bữa ăn vừa rồi hoặc thêm hoạt động thể chất sau khi ăn để giúp cơ bắp hấp thu glucose tốt hơn.
Cách cải thiện:
- Lần tới khi ăn bữa tương tự, hãy thử giảm lượng tinh bột hoặc thêm nhiều rau hơn để tránh tăng đường huyết đột biến.
- Sau khi ăn, hãy vận động! Đi bộ sau bữa sẽ giúp cơ thể tiêu hóa và xử lý đường hiệu quả hơn.
4. Đường huyết theo cặp (trước và sau ăn)
Khoảng mục tiêu: Chênh lệch giữa trước và sau ăn < 50 mg/dL
Ý nghĩa: Nếu bạn thường xuyên thấy chênh lệch hơn 50 mg/dL giữa hai lần đo, hãy coi đây là cơ hội để điều chỉnh bữa ăn tương tự vào lần sau.
Cách cải thiện:
- Tương tự như cải thiện đường huyết sau ăn: giảm tinh bột hoặc thêm rau giàu chất xơ vào khẩu phần.
- Kiểm tra cả trước và sau bữa giúp bạn có bức tranh rõ ràng hơn.
- Ví dụ: Sau ăn 200 mg/dL, trước ăn 80 mg/dL → cần điều chỉnh bữa ăn.
- Nếu trước ăn đã 160 mg/dL và sau ăn vẫn 200 mg/dL → bữa ăn không phải vấn đề chính; có thể cần thay đổi thuốc hoặc lối sống để cải thiện đường huyết trước bữa ăn.
5. Đường huyết trước khi ngủ
Khoảng mục tiêu: 90 – 150 mg/dL
Ý nghĩa: Nếu đường huyết thấp hơn khoảng này, bạn có thể bị hạ đường huyết vào ban đêm, điều này có thể nguy hiểm; nếu đường huyết cao hơn khoảng này, có thể bạn đã ăn quá nhiều trước khi đi ngủ.
Cách cải thiện:
- Nếu đường huyết thấp hơn mục tiêu, hãy ăn nhẹ khoảng 15g tinh bột để đưa chỉ số lên và ngăn ngừa hạ đường huyết qua đêm. Ngủ xuyên suốt khi đang bị hạ đường huyết rất rủi ro vì cơ thể có thể không nhận biết và phản ứng kịp, dẫn đến mất ý thức, co giật, thậm chí hôn mê.
- Hãy nhớ, tránh ăn bữa lớn hoặc ăn vặt nhiều tinh bột ngay trước khi ngủ. Điều này có thể gây tăng đường huyết về đêm, làm gián đoạn giấc ngủ và khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, cáu kỉnh vào ngày hôm sau.
Điểm Chính
Bằng cách kiểm tra đường huyết thường xuyên và chọn thời điểm đo phù hợp, bạn sẽ khám phá được nhiều thông tin quý giá về cách cơ thể phản ứng với thức ăn, vận động và thuốc. Và hãy nhớ, đội ngũ chăm sóc của bạn—chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn! Hãy nhắn cho chúng tôi để được xây dựng lịch kiểm tra phù hợp nhất với bạn và giải đáp mọi thắc mắc mà bạn có!
Translated by: Bach Le