Nhiễm toan ceton do đái tháo đường (DKA) là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường và có thể đe dọa tính mạng. DKA thường gặp nhất ở những người mắc tiểu đường loại 1, nhưng người bị tiểu đường loại 2 cũng có thể phát triển tình trạng này. DKA thường xảy ra khi mức đường huyết tăng cao nghiêm trọng trong vài ngày hoặc vài tuần liên tiếp.

DKA (nhiễm toan ceton do đái tháo đường) xảy ra khi cơ thể bạn không có đủ insulin để đưa đường trong máu vào tế bào sử dụng làm năng lượng. Thay vào đó, gan bắt đầu phân giải chất béo để tạo năng lượng, và quá trình này sinh ra các acid gọi là xeton (ketone). Khi có quá nhiều xeton được tạo ra quá nhanh, chúng có thể tích tụ đến mức nguy hiểm trong cơ thể.

Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu thêm về DKA, cách phòng ngừa và điều trị nếu cần thiết.

Dấu hiệu và Triệu chứng của DKA

DKA thường phát triển từ từ. Triệu chứng sớm bao gồm:

• Cảm thấy rất khát nước.
• Đi tiểu nhiều hơn bình thường.

Nếu không được điều trị, các triệu chứng nặng hơn có thể xuất hiện nhanh chóng, như:

• Thở nhanh và sâ
• Da và miệng khô
• Mặt ửng đỏ
• Hơi thở có mùi trái cây hoặc mùi giống nước sơn móng tay (acetone)
• Đau đầu
• Cứng cơ hoặc đau nhức cơ
• Cảm thấy rất mệt mỏi
• Buồn nôn và nôn ói
• Đau bụng

‍

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, và có mức xeton (ketone) trung bình hoặc cao trong máu, hoặc đường huyết trung bình trên 240 mg/dL trong ít nhất 2 tuần gần đây, hoặc trên 400 mg/dL trong 2 ngày trở lên, hãy liên hệ bác sĩ ngay lập tức.
Nếu bạn không thể liên lạc được với bác sĩ, hãy đến phòng cấp cứu hoặc gọi 911 ngay. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, cần được chăm sóc y tế khẩn cấp để tránh tổn thương các cơ quan khác.

Nếu bạn thường kiểm tra đường huyết ít hơn 4 lần mỗi tuần, hãy kiểm tra hàng ngày hoặc nhiều lần trong ngày để có cái nhìn chính xác hơn về mức đường huyết của mình.

Nguyên nhân gây DKA

Đường huyết rất cao và thiếu insulin là nguyên nhân chính dẫn đến DKA. Ba nguyên nhân phổ biến nhất gồm:

• Bệnh lý: Khi bị ốm, bạn có thể ăn hoặc uống ít hơn bình thường, khiến việc kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn.
• Bỏ liều insulin, tắc bơm insulin, hoặc dùng sai liều insulin.
• Hạn chế tinh bột quá mức – chẳng hạn như khi theo chế độ ăn keto hoặc nhịn ăn.
  
  

Các nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Cơn đau tim hoặc đột quỵ
• Chấn thương thể chất, như sau tai nạn giao thông
• Lạm dụng rượu hoặc ma túy

Cách Phòng Ngừa DKA

DKA là tình trạng nghiêm trọng, nhưng bạn có thể chủ động phòng tránh bằng cách:

• Kiểm tra đường huyết thường xuyên, đặc biệt khi đang bị bệnh.
• Giữ đường huyết trong phạm vi mục tiêu càng nhiều càng tốt.
• Dùng thuốc đúng theo chỉ định, ngay cả khi bạn cảm thấy khỏe.
• Trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh liều insulin dựa trên chế độ ăn, mức độ hoạt động, bệnh lý, hoặc nhịn ăn.
• Nếu đường huyết tăng cao hoặc dao động nhiều, hãy kiểm tra xeton bằng bộ thử tại nhà.
  
  

Nếu bạn lo ngại về DKA hoặc cần hỗ trợ quản lý bệnh tiểu đường, hãy trao đổi với bác sĩ và đội ngũ chăm sóc sức khỏe, và yêu cầu giới thiệu đến chương trình Giáo dục và Hỗ trợ Tự Quản Lý Đái Tháo Đường (Diabetes Self-Management Education and Support- DSMES) hoặc Liệu pháp Dinh dưỡng Y học (Medical Nutrition Therapy-MNT) của iHealth để được hướng dẫn cá nhân hóa. Các dịch vụ DSMES và MNT là công cụ quan trọng giúp bạn kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả, duy trì sức khỏe tốt, và được chi trả bởi hầu hết các loại bảo hiểm y tế dành cho bệnh tiểu đường.

‍

Translated by: Bach Le